شیر یکطرفه یکی از اجزای بسیار مهم در سیستم لوله کشی است که با عبور سیالات مانند مواد مایع و گازها در ارتباط هستند.
شاید در نظر برخی افراد استفاده از این شیر آنقدرها هم مهم نباشد، اما با بررسی این مطلب به اهمیت استفاده از آن در سیستم لوله کشی بیشتر پی خواهید برد.پس به منظور توضیحات بیشتر در این خصوص ابتدا تعریف دقیقی از شیر یکطرفه را بیان می کنیم و سپس به بررسی موارد استفاده از آن خواهیم پرداخت.
شیر یکطرفه چیست؟
شیر یکطرفه همانطور که از نام آن پیداست وسیله ای است که به سیالات اجازه می دهد فقط در یک مسیر حرکت کنند و از جریان معکوس آن ها در خط لوله جلوگیری می کند.این شیر از جمله قطعاتی است که به صورت خودکار عمل می کند، یعنی هیچگونه دسته شیر مانندی در خارج از آن به منظور باز و بسته کردن شیر وجود ندارد.
علامت اختصاری شیر یکطرفه به صورت عکس ذیل است که می توانید آن ها در نقشه های لوله کشی ساختمان ملاحظه کنید.
علامت اختصاری شیر یکطرفه
مکانیزم شیر یکطرفه
اجزای داخلی شیر یکطرفه که سبب باز و بسته شدن خودکار آن می شوند، شامل موارد ذیل هستند:
بدنه
پوشش
دیسک
لولا
همانطور که ملاحظه کردید مکانیزم شیر یکطرفه بسیار ساده بوده و شامل همان موارد ذکر شده می باشد.اما در برخی از شیرهای یکطرفه، بسته به نوع طراحی و استفاده از آن ها ممکن است برخی قسمت های دیگر از جمله بازویی دیسک، بلبرینگ، توپی و بعضی قسمت های دیگر نیز به آن اضافه شوند.
عملکرد شیر یکطرفه
نحوه عملکرد شیر یکطرفه به این صورت است که دیسک داخلی آن که در واقع سبب باز شدن شیر یکطرفه می شود، به سیالات اجازه می دهد که فقط به سمت جلو حرکت کنند.حال زمانی که سرعت جریان سیال به سمت جلو کاهش پیدا کرده و یا کلاً مسیر حرکت سیال برعکس شود، دسیک به صورت خودکار بسته می شود.
از این طریق سبب مسدود شدن شیر یکطرفه و مانع حرکت مواد خواهد شد.
موارد استفاده از شیر یکطرفه
شیرهای یکطرفه را می توان در هر مکانی مانند داخل ساختمان در لوله کشی پمپ آب خانگی و یا خارج از ساختمان در سیستم لوله کشی فاضلاب آن مورد استفاده قرار داد.
شیرهای یک طرفه دارای زمینه بهره وری فراوانی هستند، که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
صنایع وابسته به مایعات مانند سیستم لوله کشی آب و فاضلاب
انواع پمپ آب
تجهیزات گرمایشی مانندسیستم لوله کشی پکیج
تجهیزات وابسته به گاز و بخار آببه دلیل اهمیت لزوم استفاده از شیر یکطرفه در سیستم لوله کشی آب و فاضلاب ساختمان در این قسمت قصد داریم در این خصوص توضیحات بیشتری را بیان کنیم.
نصب شیر یکطرفه فاضلاب
همانطور که از تعریف مربوط به شیر یکطرفه متوجه شدید، لزوم نصب این شیر در لوله کشی فاضلاب ساختمان کاملا مشخص است.چرا که بعد از ورود مواد به داخل لوله اصلی فاضلاب خارج از ساختمان، شیر یکطرفه مانع از برگشت این مواد به داخل سیستم لوله کشی فاضلاب ساختمان می شود.
خصوصاً اینکه اگر خط لوله فاضلاب به نسبت سیفون آن دارای کمی شیب باشد، احتمال برگشت مواد به داخل ساختمان به دلیل اتفاقاتی همچون سیل و یا بارندگی های شدید بسیار زیاد است.
محل قرار گرفتن شیر یکطرفه در سیستم فاضلاب ساختمان بین سیفون و لوله فاضلاب است که در صورت برگشت مواد آن ها را به سمت لوله فاضلاب هدایت کرده و حتی مانع از ورود دوباره مواد فاضلابی به سیفون شود.
در تصویر زیر عکس شیر یکطرفه فاضلاب را مشاهده می کنید. فقط این نکته را به خاطر داشته باشید که در صورت داشتن چند سیفون در ساختمان، باید برای هر کدام از آن ها از یک عدد شیر یکطرفه جداگانه استفاده کنید.
در این صورت می توانید از مزیت دیگر این شیر بهره مند شوید و آن تمیز کردن راحت لوله های فاضلاب مجهز به شیر یکطرفه است.
زیرا در صورت گرفتگی سیفون و یا مسدود شدن لوله های فاضلابی در ساختمان دیگر نیازی به حفاری به منظور رفع انسداد نیست، بلکه می توانید با باز کردن توپی شیر یکطرفه لوله را باز کنید.
لازم به ذکر است که در صورت استفاده از شیر یکطرفه در سیستم فاضلاب ساختمان باید این شیر را حداقل سالی یک بار بررسی کرده و پاکسازی کنید تا از بروز مشکلات بیشتر مانند گرفتگی لوله های فاضلابی جلوگیری کرده باشید.
نصب شیر یکطرفه پمپ خانگی
استفاده از شیر یکطرفه در پمپ آب خانگی مانند سیستم فاضلاب بسیار مهم است.چرا که اگر از سیستم پمپ آب خانگی در ساختمانی استفاده شده باشد و فشار آب درون لوله ها کاهش پیدا کند، پمپ آب روشن شده و آب درون مخزن را به داخل لوله های ساختمان پمپاژ می کند.
حال تصور کنید فشار آب داخل ساختمان زیاد است و پمپ در حالت خاموش قرار دارد، چنانچه از شیر یکطرفه بر روی پمپ آب استفاده نشده باشد، آب درون لوله های ساختمان به طرف عکس حرکت کرده و به داخل لوله آب اصلی خارج از ساختمان هدایت می شوند.
در این حالت دوباره بعد از مدت کوتاهی فشار آب لوله های داخل ساختمان کم شده و پمپ باید روشن شود تا کاستی فشار آب را جبران کند.
پس استفاده از شیر یکطرفه و بسته شدن خودکار آن باعث می شود تا فشار آب درون لوله ها همیشه ثابت باقی بماند.
اهمیت استفاده از شیر یکطرفه در پمپ آب به قدری زیاد است که در صورت نبودن این قطعه یا خراب شدن آن شاهد یکسره کار کردن پمپ آب خواهیم بود.
محل قرارگیری شیر یکطرفه در پمپ خانگی بسیار مهم است که دقیقاً قبل از لوله ورودی به پمپ باشد. زیرا اگر شیر یکطرفه را در قسمت خروجی پمپ وصل کنیم، پمپ آب روشن نمی شود.
این شیر همچنین جلوی ضربات قوچی پمپ آب به لوله ها که در اثر اختلاف فشار قبل و بعد از پمپ ایجاد می شوند را می گیرد.
چنانچه قصد خرید پمپ آب ساختمان را دارید، کافیست لینک خرید پمپ آب از دیجی کالا را لمس کنید تا از قیمت خرید این وسیله مطلع شوید.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب فوق می توان تا حد زیادی به اهمیت استفاده از شیر یکطرفه در سیستم لوله کشی آب، لوله کشی فاضلاب و همچنین لوله کشی پمپ آب پی برد.
زیرا در صورت عدم استفاده از این شیر احتمال آسیب رسیدن به پمپ آب و همچنین برگشت مواد فاضلابی به داخل ساختمان بسیار زیاد است، که رخ دادن هرکدام از این اتفاقات می تواند منجر به هزینه های بسیار سنگین برای مالک ساختمان باشد.
منبع : piping24